Մեր օրերում աշխարհն ավելի ու ավելի փոխկապակցված է դառնում, իսկ կապող օղակը տեխնոլոգիաներն են, որոնք ներթափանցել են մեր կյանքի բոլոր ոլորտներ։ Այս պարագայում կիբեռանվտանգության դերի թերագնահատումը կարող է ճակատագրական լինել ինչպես անհատի, այնպես էլ ողջ պետության համար։

Ուստի ֆիզիկական սահմաններին զուգահեռ՝ կարևոր է պաշտպանել նաև մեր երկրի «թվային սահմանները», իսկ պաշտպանը պետք է լինի մեզնից յուրաքանչյուրը։

Ի՞նչ է կիբեռանվտանգությունը

Պարզ խոսքերով՝ կիբեռանվտանգությունը համացանցին միացված սարքերի, ծառայությունների ու տվյալների պաշտպանությունն է հարձակումներից։ 

Ինտերնետի գրեթե ակնթարթային հասանելիություն, խելացի տներ ու հեռախոսներ, ժամանակակից այլ սարքավորումներ թվում է, թե այս ամենը ստեղծված է մեր կյանքը հեշտացնելու համար և որևէ վտանգ չի կարող պարունակել։ Սակայն պարզվում է, որ պոտենցիալ սպառնալիքները թաքնված են այս սարքերից յուրաքանչյուրի ետևում։ Կիբեռ հանցագործությունների թվաքանակի կայուն աճը ևս վկայում է այն մասին, որ մեր կողմից ամեն օր օգտագործվող տեխնոլոգիաներն անվտանգ չեն և կարող են անդառնալի հետևանքների հանգեցնել։

Այլ կերպ ասած՝ կիբեռանվտանգությունը գործող համակարգերը, ցանցերը և ծրագրերը թվային հարձակումներից պաշտպանելու միջոցառումների ամբողջությունն է։ Այդ կիբեռ հարձակումները սովորաբար կատարվում են զգայուն տեղեկատվություն ձեռք բերելու, փոփոխելու կամ ոչնչացնելու, օգտատերերից գումարներ շորթելու, բիզնես գործընթացները խափանելու և նույնիսկ որևէ երկրի ազգային անվտանգությունը խաթարելու համար։

Կիբեռանվտանգության դերը մեր երկրում

Հայաստանի պարագայում անչափ կարևոր է թվային ինքնիշխանության պահպանումը, քանի որ կիբեռ հարձակումները մեր օրերում լրտեսության ու պատերազմական գործողությունների հիմնական գործիքներից են և վտանգում են ազգային անվտանգությունը, ռազմական գաղտնիքների պահպանումն ու դիվանագիտական ​​հարաբերությունները:

Կարևոր է գիտակցել, որ կիբեռանվտանգության համար պատասխանատու է մեզնից յուրաքանչյուրը՝ անկախ տեխնիկական փորձից կամ գիտելիքներից։ Յուրաքանչյուր քաղաքացի ինչպես որ պետք է զեկուցի երկրի ֆիզիկական սահմաններին կասկածելի գործողություններ նկատելու մասին, այնպես էլ պետք է պահպանի զգոնությունը թվային հարթակում։ Իսկ ի՞նչ է պետք անել դրա համար

• օգտագործեք բարդ գաղտնաբառեր, 
• ակտիվացրեք ինքնության հաստատման երկգործոն մեխանիզմը (two-factor authentication), որի դեպքում նոր սարքով ձեր հաշիվ մուտք գործելիս գաղտնաբառից բացի դուք պետք է մուտքագրեք նաև մեկանգամյա կոդ, որը տվյալ պահին կուղարկվի ձեզ,
• օգտվեք միայն հավաստի սկզբնաղբյուրներից, 
• զգուշորեն օգտվեք էլ փոստով կամ ցանկացած այլ եղանակով ստացված հաղորդագրություններից, զերծ մնացեք կասկածելի հղումները բացելուց,
• զգոն եղեք USB սարքավորումներով, SD քարտերով, CD-ներով կամ այլ միջոցներով տեղեկատվություն փոխանցելիս,
• հատկապես հեռավար աշխատանքի դեպքում խստորեն պահպանեք բոլոր կանոնները ձեր շարժական սարքերի վրա՝ դրանց կորստի կամ հափշտակման դեպքում զգայուն տեղեկատվության տարածման ռիսկերը հնարավորինս մեղմելու համար, զերծ մնացեք նաև անձնական համակարգիչներն աշխատանքային նպատակներով օգտագործելուց, որքան էլ դա հարմար լինի, 
• հեռավար աշխատելիս զգուշացեք հանրային wifi-ից, քանի որ շատ հաճախ այն կիրառվում է տեղեկատվություն կորզելու կամ ձեր սարքավորումներին վնաս հասցնելու համար:

Այսպիսով, ավելի ու ավելի թվայնացվող աշխարհում կիբեռանվտանգությունը կենսական պահանջ է առանց բացառությունների։ Խնամքով և զգուշությամբ վերաբերվենք տարբեր տեխնոլոգիաների կիրառմանը, տվյալների փոխանցմանն ու պահպանմանը։ Մեր տվյալները մենք ենք։